रुषा थापा
काठमाडौं उपत्कााभित्र तथा बाहिरका सुन व्यापारीले केही महिनाअघिसम्म भन्थे, ‘सुन प्रतितोला साढे दुई लाख रुपैयाँ पुग्छ ।’ गत वैशाखमा सुन प्रतितोला एक लाख ९७ हजार तीन सय रुपैयाँ पुग्यो । २०२२ सालसम्म सुन प्रतितोला ८० रुपैयाँ थियो । केही दशकमै सुनको मूल्य हजारौं गुणाले बढेको छ ।
सुनको मूल्य बढिरहँदा सुन त्यही हो । तौल त्यही हो । अनि कसरी एकाएक सुनको मूल्य बढ्यो त ? यसमा व्यापारीकै हात छ । राजस्व छलेको, भ्रष्टाचार गरेको पैसा मानिसहरुले सुनमा लगानी गरे । सुन किनबेच गर्दा राज्यको ढुकुटीमा राजस्व नआउने । न त कोसँग कति सुन छ भनि थाहै हुने । सुन व्यापारीले आम सर्वसाधारणलाई नराम्ररी ठग्दै आएका छन् ।
सुन बेच्दा तौलमा गडबड गर्नुका साथै तोकिएको मूल्यभन्दा ४०–५० हजार रुपैयाँ बढी असुल्ने । फेरि त्यही सुन सर्वसाधारणले बेच्दा चाँहि तोकिएको रकमसमेत नपाउने । सुन बेचेपछि भ्याट बिल नदिने । सरकारलाई व्यापार घाटा देखाएर राजस्व छल्नेजस्ता काम सुन व्यापारीहरुले गर्दै आएका छन् । मानिसहरुले सुनको मूल्य बढिरहन्छ भनेर आफूसँग भएको सबै पैसाले सुन किने, घरमा थुपारे ।
अहिले सुनको मूल्य नबढेपछि महँगोमा किनेहरु डुबेका छन् । सुनमा मात्र होइन, सेयरमा पनि यस्तै भइरहेको छ । असार अन्तिममा नेपाल राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीति ल्यायो । त्यतिबेला सेयर प्रतिकित्ता २५ सय रुपैयाँ थियो । अहिले बढेर साढे २९ सय रुपैयाँँ पुगेको छ । सेयरको मूल्य बढेसँगै बजारमा केही सेयर दलालीहरु ४२ सय पुग्छ भनेर अफवाह फैलाइरहेका छन् ।
सेयर बैंक, वित्तिय संस्था, इन्स्युरेन्स, हाइड्रोपावर कम्पनीहरुले प्रतिकित्ता एक सय रुपैयाँमा निष्काशन गरेको हो । यद्यपि, यसबारे जनता अझै अन्जान छन् । कोही चाँहि थाहा भएपनि लगानी गरिरहेका छन् । अनि भोलि डुबेपछि चाँहि अरुमाथि दोष लगाउँछन् । अहिले साढे २९ सयमा सेयर किनबेच भइरहँदा सय रुपैयाँको मात्र राज्यलाई राजस्व तिरिरहेको छ ।
साढे २८ सयको राजस्व छलिन्छ । सहकारी, लघुवित्त, फाइनान्स डुबिसके । बैंक पनि संकटमा छ । हाइड्रोपावर, बीमा कम्पनीहरुमा पनि समस्या देखिँदैछ । उनीहरुले कर्मचारीलाई तलब दिन सकेका छैनन् । घरधनीलाई भाडा तिर्न सकेका छैनन् । अनि घाटामा गएको कम्पनीको सेयरको मूल्य कसरी बढ्छ ? यो दलालीको खेल हो ।
सर्वसाधारणको आँखामा छारो हालेर धमाधम ठगी गर्ने काम भइरहेको छ । सेयरमा लगानी गर्ने सर्वसाधारण करोडौं छन् । तर, यसको नाइके ५०–६० जना छन् । तिनीहरुले करोडौं जनतालाई भ्रममा पारेर लुटिरहेका छन् । आफूले सेयर बेच्ने बेला मूल्य बढाउँछन् भने किन्ने बेला स्वाट्टै घटाइदिन्छन् ।
जग्गामा पनि यही भएको हो । एक हजार आनामा बिक्री नहुने जमिन टुक्राटुक्रा बनाएर लाखौंदेखि करोडौंमा बेचियो । यो काममा पनि सीमित दलालीहरु नै संलग्न थिए । निःमुखा किसानसँग सस्तोमा जग्गा किन्ने अनि डोजर चलाएर खण्डीकरण गरेपछि त्यसको हजारौं गुणा बढीमा बेच्ने ! उता, छिमेकी मुलुक भारत र चीनमा एक लाखमा पाइने सवारी साधन यहाँ लाखौंदेखि करोडौंमा बेचिएको छ ।
यसमा पनि सीमित अटो व्यवसायीहरु संलग्न छन् । दलाल, चलाखहरुले कसरी जनतालाई लुट्छन् ? त्यो पनि सुइँको नपाउने नगरी भन्ने उदाहरण हुन् यिनीहरु । दलाल मात्र होइन, नेताहरुले पनि जनतालाई त्यसरी नै झुक्याएर आफ्नो स्वार्थ पूरा गरिरहेका छन् । ओली, देउवा, प्रचण्ड, नेपाललगायत राजनैतिक दलका नेताहरु आफूहरुले देशमा विकास गरेको विकास गर्छन् ।
यिनीहरुको पुष्ठभूमि केलाउने हो भने बिहान बेलुका पेटभरि खान नपाउने, एक जोर नयाँ कपडा वा चप्पल लगाउने हैसियत नभएका हुन् । अहिले उनीहरुकै मुलुकको राजधानीजस्तो ठाउँमा महलजस्तो घर छ, राजाजस्तो जीवनशैली छ, हातमा घडी मात्र करोडौंको बाध्ँछन्, दिनहुँ माछामासु, मिष्ठान खान्छन्, कपडा महँगो ब्राण्डको लगाउँछन्, करोडौं पर्ने गाडीमा चढ्छन् ।
अनि यिनीहरुले देश विकास गरे कि आफ्नो जीवनशैली ? नेताहरुले विकासको नारा दिएर भरपूर भ्रष्टाचार गरे । देश तहसनहस बनाए । आफ्नो फाइदाका निम्ति देशको भूभाग नै बेचे । टंकनपुर, सिकिम, दार्जेलिङ, तिब्बत, कालापानी, लिपुलेक, लिम्पियाधुरा, कोलकत्ता पहिले नेपाली भूभाग थियो ।, अहिले यी भूभाग भारत र चीनको भनि परिचित छ ।
यो बेच्ने को त ? यिनै गणतन्त्रका नेताहरु होइनन् र । राजाजस्तो जीवनशैली बिताउन उनीहरुले देशको भूभाग नै बेचिदिए । यतिमात्र होइन, देशलाई विदेशी ऋणको भारी बोकाएका छन् । २७ खर्ब पाँच अर्ब १७ करोड पुगिसक्यो विदेशी ऋण । देशभित्रै पनि सरकार ऋणैऋणमा छ । निर्माण व्यवसायीको ४५ अर्ब, दुध तथा उखु किसानको सात अर्ब र कोरोना बीमा गराएका अस्पतालहरुको २४ अर्ब भुक्तानी दिन बाँकी छ ।
यता, जनतालाई उपलब्ध हुँदै आइरहेको सबै सेवासुविधा कटौती गरिएको छ भने कर्मचारी, जनप्रतिनिधिलाई पोस्ने क्रम जारी छ । देशका युवाहरु सबै विदेशमा छन् । विदेशमा रगत पसिना बगाएर उनीहरुले कमाई पठाएको रेमिट्यान्समा पनि यिनै नेता भनाउँदाको रजगज चलेको छ । त्यसले नपुगेर सरकारी, सार्वजनिक, गुठी, ऐलानी, मठमन्दिरको जग्गा धमाधम व्यक्तिको नाममा पास गरिदिएर करोडौं घुस खाइरहेका छन् ।
जनताले तिरेको करदेखि विदेशबाट ल्याएको खर्बौ ऋण नेताहरुले मोजमस्ती गरेर सिध्याएका छन् । तर, अझै पनि देशमा विकास गछौं भनेर जनतालाई भ्र्रममा पार्ने अनि लुट्ने क्रम जारी छ । जनतालाई पनि नेताहरुले देश बेचिसकेको, विदेशबाट आफ्ना छोरा छोरी, आमाबुवाले पठाएको रेमिट्यान्स दुरुपयोग तथा सरकारी सम्पत्ति दोहन गरेको थाहा छैन ।
अनि म यो पार्टी, तँ त्यो पार्टी भन्दै एकापसमा जुध्ँछन् । सहकारीमार्फत जनताको करोडौं रकम खाएका पूर्वगृहमन्त्री एवं रास्वपा सभापति रवि लामिछाने अहिले जेलको चिसो भइँमा छन् । तर, उनको बचाउमा रास्वपाले हस्ताक्षर संकलन गरिरहेको छ । यतिमात्र होइन, चन्दासमेत उठाइरहेका छन् । फेरि जनता पनि रविमाथि अन्याय भयो भन्दै धमाधम हस्ताक्षर र रकम सहयोग गरिरहेका छन् ।
ठगीकै आरोपमा जेल गएको व्यक्तिलाई त जनता यसरी सहयोग गर्छन् भने नेताहरुले थोरै मिठो बोलिदिए वा राम्रो व्यवहार गरिदिए के गर्छन् होला ? जनता शिक्षित त भए, तर उनीहरुमा सचेतना आएन । के ठिक र के बेठिक ? भन्ने कुरा छुट्याउन सकेनन् । दलालहरु बाहिर बसेर ठगिरहेका छन्, नेताहरु सिंहदरबार, बालुवाटार बसेर जनता लुटिरहेका छन् ।
०२८ सालमा ओलीले झापामा भात खाइरहेका एक व्यक्तिको घाँटी काटेको र सोही कसुरमा १४ वर्ष जेल बसेको बताइन्छ । माओवादी दश वर्षे जनयुद्धमा १७ हजार मारिए । त्यसमध्ये पाँच हजार आफैंले मारेको प्रचण्डले स्वीकारेका छन् । अनि यस्ता हत्यारा, दलालहरु जनताले तिरेको करबाट तलबभत्ता, सेवासुविधा लिइरहेका छन् । जनताले नै तिरेको करबाट तलबभत्ता खाइरहेका सुरक्षाकर्मीहरु पनि उनीहरुलाई नै उफ्रिउफ्रि सलाम ठोक्छन् ।
