सुशिला उप्रेती 

इटहरीः पर्यटकहरुका लागि मुख्य गन्तव्यको रुपमा रहेको धनकुटाको साँगुृरीगढी गाउँपालिकामा रहेको भेडेटारमा बाह्रैमास आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरुको भिड हुने गरेको छ । पहाडी श्रृखला मकालु मनास्लु ल्होत्से र कुम्भकर्ण हिमालको दृश्यलोकन धनकुटा बजारको आकर्षण एवं सेउती र सर्दुको वीचमा रहेको धरानको मनमोहक दृष्य अवलोकन गर्न भेडेटार चढ्नेहरुको संंख्या पनि दिन दिनै बढेको छ । अझ गर्मीको समयमा त भेडेटारमा थामीनसक्नुको भिड लाग्ने गर्छ ।
कामको व्यस्थता र थकान विस्रन प्रत्येक शनिबार भेडेटार पुगेर मनोरञ्जन गर्ने, पिकनिक खेल्नेहरुको भीड उत्तिक्कै हुने गरेको छ । तराईको उखरमाउलो गर्मी छल्ने स्थान भेटेटार बनेको छ । आधा भूभाग धनकुटा र आधा धरानको स्वामित्वमा रहेको भेडेटार आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकहरुको आकर्षकको केन्द्र विन्दु बन्दै आएको छ ।

नेपालको पूर्वी क्षेत्र भ्रमणमा आउनेहरु भेडेटार नपुगी फिरे भने उनीहरुको यात्रा अधुरो मानिन्छ । त्यसैले पनि पूर्व घुम्न आउनेहरु भेडेटार नपुगी फर्कदैनन । पश्चिम नेपालबाट झापा, मोरग र सुनसरी आउनेहरु एक पटक भेडेटार उक्लीएर मात्र फर्कछन् ।
समुन्द्र सतहदेखि एक हजार ४ सय ३० मिटरको उचाईमा अवस्थित भेडेटार धरान देखि १६ किमी उत्तर धनकुटादेखि ३२ किमी दक्षिणको सुनसरी र धनकुटाको संगमस्थलको रुपमा रहेको छ । एकैछिनमा चर्को घाम लाग्नु र एकैछिनमा कुहिरोले ढाक्नु भेडेटारको विशेषता हो । छिनछिनको मौसम परिवर्तन पनि पर्यटकका लागि आकर्षक थप्ने अर्को विषय भएको साँगुरीगढी गाउँपालिकाका अध्यक्ष जितेन्द्र रुम्दाली बताउँछन् ।

भेडेटारको आकर्षण

तराईको सम्मो भूमाग देखि १६ किमी मात्र माथि छ तर उच्च हिमाली भेगको जस्तो हावापानी भेडेटारमा पाइन्छ । यस्तै अनौठो हावा पानी भएको सुनेर नेपाल भ्रमणमा आएका बेलायतका राजकुमार चाल्स्र विसं २०४० सालमा भेडेटार आएका थिए । उनले भेडेटारको अग्लो चुचुरोमा चढेर सगरमाथा चढनुको आनन्द लिएको भनाई रहेको छ । पहिलो पटक विदेशी पर्यटन आएर चुचुरामा प्रवेश गरेका कारण उक्त चुचुराको नाम नै चाल्स प्वाइन्ट राखिएको थियो । चाल्स टावरलाई ०७२ सालको महाभुकम्पले क्षति पुर्याए पछि साँगुरीगढी गाँउपालिकाले करीब ४० लाखको लागतमा ३ तले टावर निर्माण गरिदिएको थियो । तर अहिले सो स्थानमा रहेको टावर भत्काएर भेडेटार स्काई वाक निर्माण भईरहेको छ । यहि असार महिनाभित्रमा स्काई वाक संचालनमा ल्याउने तयारी गरिएको छ । निजी क्षेत्रले निर्माण गरेको सो टावर संचालन गरेपछि भेडेटार आउने पर्यटकको संख्यामा बढोत्तरी आउने दावी गरिएको छ । पालिकाले यसलाई भेडेटारको अर्को आकर्षक पर्यटकिय गन्तब्यमा रुपमा लिइएको छ । सो स्काई वाक टावरबाट धरान धनकुटा सप्तकोशीको फाँट चारकोसे झाडी एंव तराईका मनमोहक फाट धित मरुन्जेल अवलोकन गर्न सकिन्छ ।

कार्तिकदेखि बैशाख सम्म पिकनिक खान पूर्व काकडभिट्टा पश्चिम जनकपुरसम्मका आगन्तुकहरु भेडेटार चढ्ने गरेका छन् । प्रायः बढी युवायुवतीहरुको युगल जोडी रोमांचित बन्न पुग्ने भएकाले भेडेटारलाई रियल लभर स्टेशन समेत नामकरण गरिएको स्थानियबासी बताउछन । भारतका विभिन्न ठाउँबाट समेत पर्यटकहरु भेडेटार आउने गरेका छन् । पछिल्लो समय भारतबाट अधिकांश पर्यकटहरु आउने गरेको होटल व्यवसायी रमेश श्रेष्ठ बताउछन् ।

भेडेटार रमाइलो र आनन्द लिन मात्र पर्यटकहरु जाँदैनन् । नजिकै रहेको पाथीभरादेवी मन्दिर पुगेर आध्यात्मीक चिन्तन गर्न समेत पुग्ने गर्दछन् । भेडेटार देखि पश्चिममा रहेको सागुरी गढी, उत्तरमा २ किमी तल रहेको नमस्ते झरना राजारानी नाम्चे बजार एसियामै सव भन्दा ठूलो बरको रुख लगायत भेडेटार आसपासमा अवस्थीत छन । यी ऐतिहासीक धार्मिक महत्वका बस्तुले पर्यटकहरुलाई आकर्षित पारेका छन ।

नाम्जेको आकर्षण
कतिलाई थाहा नहुन सक्छ, धनकुटाको नाम्जे गाउँ सिएनएनले गरेको सर्वेक्षणमा विश्वकै १२ औं उत्कृष्ट मध्ये आठौं उत्कृष्ट गन्तव्यको सूचीमा सूचीकृत छ । नाम्जेको चर्चा बढेसँगै अहिले टाढा–टाढाबाट त्यहाँसम्म पर्यटक जान थालेका छन् । साबिक भेडेटार गाविसको वडा नम्बर ७ मा पर्ने नाम्जे भेडेटारबाट मात्रै दुई किलोमिटरको दूरीमा छ । अहिले त्यहाँ साना होटल, होमस्टे प्रशस्तै खुलेका छन् । । त्यसबाहेक व्यवस्थित होटल, सरसफाइ, संग्रहालयको भवन समेत निर्माण भएकाले पर्यटकको लर्को लागिरहेको छ । यहाँ होमस्टे राम्रो फस्टाएको छ । एक रात विताउन र मगरको हुर्रा नाच हेर्न पर्यटकहरु नाम्जेमा बस्ने गरि प्याकेज बनाएर आउने गर्दछन् । नाम्जेबाट कञ्चनजंघा, कुम्भकर्ण, मकालु हिमाल समेत देख्न सकिन्छ । प्राकृतिक सम्पदा, रुखबिरुवा, स्वच्छ हावापानी नै नाम्जेको प्रमुख आकर्षण बनेको छ । मगर जातिको बाहुल्य रहेको नाम्जे क्षेत्र सांस्कृतिक विविधताले पनि चर्चित छ ।

नमस्ते झरना
पूर्वका चर्चित पर्यटकीय गन्तव्यहरू मध्ये नमस्ते झरना पनि पर्छ । यो फरक गन्तव्यका रूपमा परिचित छ । तराईको उखरमाउलो गर्मी छल्न चिसोपानीसँग खेल्न झरनासम्म पुग्ने गरेको छन् । सरकारी विदा र शनिवारको दिन यहाँ भिड लाग्ने गरेको छ ।
नमस्ते झरना पहाडी छाँगो हो । जहाँ ८० मिटर उचाइबाट झरेको पानीको फोहोरालाई झरनाका रूपमा देख्न पाइन्छ । एकदमै प्राकृतिक यो झरना तथा पानीको फोहोरासँग खेल्न अहिले दिनहुँ थुप्रै पर्यटक पुग्ने गरेका छन् । हाल दैनिक ३ सयभन्दा बढी पर्यटक त्यहाँ पुग्ने गरेको झरना व्यवस्थापन समितिले जनाएको छ । भारतको विहार र पश्चिम नेपालबाट शैक्षिक भ्रमण तथा अवलोकनका निम्ति पनि समूहमा झरना हेर्न पुग्ने गरेका छन् ।
पर्यटक बढ्न थालेसँगै नमस्ते झरना पुग्ने बाटो अहिले व्यवस्थित गरिएको छ । त्यस्तै, आवश्यक अन्य पूर्वाधारसमेत निर्माण हुँदैछ । नमस्ते झरनालाई जिल्ला विकास समितिले करिब दुई दशक अघि नै पर्यटकीय स्थलको रूपमा सूचीकृत गरेको थियो ।

भेडेटार कसरी पुग्ने
भेडेटार पुग्न काठमाण्डौं देखि हवाईजहाजबाट बिराटनगर ओर्लिए पछि ट्याक्सीमा करिव ५५ किमी दुरी यात्रा गरे पछि पुग्न सकिन्छ । दिवा वा रात्री सेवाबाट काडमाण्डौबाट सिधै धरानमा उत्रिएर भानुचौकबाट रिजर्वका ट्याक्सीमा चढेर भेडेटार पुग्न सकिन्छ । भेडेटार जानका लागि धरानमा प्रशस्त रिजर्व ट्याक्सीहरु पनि पाइन्छन् । धरानबाट पहाडी क्षेत्रमा जाने सार्वजनिक बसको माध्यमबाट पनि भेडेटार पुग्न सकिन्छ ।
धरानबाट आजभोली अटोरिक्साहरुले पनि भेडेटारसम्मको सेवा दिने गरेका छन् । भेडेटारबाट २ किमी पूर्व नाम्जे र २ किमी उत्तरको ओरालो झेर पछि नमस्ते झरना पुग्न सकिन्छ । अटो वा ट्याक्सीलाई यहाँ पुग्न केही थप रकम दिनुपर्ने हुन्छ ।

के छ सुविधा ?
भेडेटारमा धेरै दिन बसेर दृष्यावलोकन गर्न चाहाने पर्यटकहरुका लागि पनि सुविधायुक्त दर्जनौ होटल लजहरुको पनि व्यवस्था छ । जाडो मौसममा घुम्न जानेहरुका लागि तातोपानीमा भिजाएको कोदोको तोङबा खाना धेरै पर्यटकहरु रमाउने गर्छन् । प्रायः भेडेटार घुम्न जानेहरु कोदोको तोङबा र रागाको सुकुटी नचाखी फर्कदैनन् । नेपालीपन रुचाउनेहरुका लागि यहाँ गुन्द्रुक सिन्की लगायतका परिकार समेत पाइने व्यवसायीहरुले बताएका छन् । यहा विदेशी पर्यटकहरुका लागि इण्डीयन र चाईनिज डिस पनि तयार हुने गरेको छ । सुविधायूक्त होटलहरु प्रसस्त खुलेकाले पर्यटकहरुलाई खाना बस्न सहज बनाएको छ । यहाँ पहाडी क्षेत्रमा फलेका ताजा फलफूल तथा तरकारी पनि पाईन्छ ।
पर्यटनको सम्भावना
भेडेटारको प्रवेशद्धार धरान भएकाले भेडेटार आउने पर्यटकहरुको पहिलो गन्तव्य धरान बन्ने गर्दछ । धरानलाई पनि पर्यटकिय क्षेत्रको रुपमा व्यापक विस्तार गर्नु पर्ने आवश्यकता देखिएको छ । पुर्वको पर्यटकिय क्षेत्र धरान र भेडेटारलाई बनाउन धेरै सम्भावनाहरु रहेका छन् ।
यहाँ नजिक रहेको साँगुरीगढी पनि एउटा महत्वपूर्ण स्थल हो । निशानदेवी पाचकन्या बुढासुब्बा सेउतीमाई तमोरमाई लेउतीमाई लगायतका ९÷१० वटा देवीदेउताहरुका मन्दिरहरु रहेका छन् । यी पनि पर्यटनका गन्तव्यको रुपमा विस्तार गर्न सकिन्छ । पछिल्लो समय भेडेटारबाट धरानसम्मको पाराग्लाईडिङ पनि पर्यटकहरुका लागि आकर्षण बनेको छ ।