इटहरीः नेपालको संविधानले आमाको नामबाट पनि नागरिकता पाउने ब्यवस्था गरेको छ तर मैले आमाको नामबाट नागरिकता किन नपाउने ? यो प्रश्न हो, इटहरी उपमहानगरपालिका वडा नम्वर ४ की रञ्जना राउतको । इटहरी उपमहानगरपालिकाले खनारमा आयोजना गरेको नागरिकता प्राप्तिमा भएका समस्या र समाधान विषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा रञ्जनाले सुनसरीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी इन्द्रदेव यादवसमक्ष यो प्रश्न राखेकी हुन् । रञ्जना दिदीबहिनीले नै १२ कक्षा उत्तीर्ण गरेका छन् । तर नागरिकता नभएका कारण कहीँकतै जागिर पाउन सकेका छैनन् । बुवा वषौँदेखि बेपत्ता रहेका छन् ।आमाले विवाह गर्नुभन्दा अघि बनाएको नागरिकता छ । तर आमाको नामबाट नागरिकता पाउन सकेकी छैनन् । कार्यक्रममा इटहरीका ४२ जना महिला र ८ जना पुरुषले नागरिकताको प्रमाणपत्र पाउन नसक्दा झेलेको दुःख सुनाए ।
प्रमुख जिल्ला अधिकारीले सबैको कुरा सुने र टिपोट पनि गरे । इटहरी उपमहानगरपालिकाकी उपप्रमुख लक्ष्मी गौतमका अनुसार कार्यक्रममा विशेषगरी चार किसिमका समस्याले नागरिकता नपाएका गुनासाहरु पेस भए । धेरैजसोको बुवा बेपत्ता भएका वा नभएका तर आमाका नामबाट नागरिकता पाउन नसकेको समस्या देखियो । भारतबाट नेपालमा विवाह गरी आएका तर उताको कागजपत्र नभएका कारण नागरिकता बन्न नसकेका र विभिन्न ठाँउदेखि बसाइसराइ गरी आएका तर बसाइसराइ लगायतका कागज पत्र नल्याएका कारण नागरिकता पाउन नसकेको पाइयो । यस्तै, आफन्तका नाममा कसैको पनि पहिचान नभएका व्यक्तिहरुले पनि नागरिकता पाउन नसक्दा समस्या झेलिरहेको पाइयो । नागरिकता पाउन नसकेका व्यक्तिहरुले नागरिकताको सिफारिस गर्ने निकाय वडाका वडाध्यक्षहरु रुपेश चौधरी र हेमानन्द दाहाल र नागरिकता दिने जिल्ला प्रशासन कार्यालयका प्रमुख जिल्ला अधिकारीसमक्ष गुनासो राखेका हुन् ।
प्रमुख जिल्ला अधिकारी इन्द्रदेव यादवले सवैको कुरा सुनिसकेपछि नागरिकता प्राप्तिका लागि पुर्याउनुपर्ने प्रक्रिया र कागजातका बारेमा बताए । संविधानले आमाका नामबाट नागरिकता पाउने व्यवस्था गरेपनि कानुन बनिनसकेका कारण आमाका नामबाट नागरिकता दिन नसकिएको उनले सुनाए । कानुन बन्नेबित्तिकै नागरिकता दिन सकिने उनको भनाइ छ । कार्यक्रमकी अध्यक्ष महिला सदस्य शान्ता अधिकारीले आमाका नामबाट नागरिकता पाउने कानुन संसदबाट चाँडै पारित गर्न माग गरिन् । कार्यक्रममा वडा सचिव बालकुमार पोखरेलले वडामा सिफारिस लिन आउँदा ल्याउनुपर्ने कागजागतहरुको बारेमा जानकारी दिए । इटहरी उपमहानगरपालिकाले महिला हिंसा विरुद्धको १६ दिने अभियानका क्रममा सो कार्यक्रम गरेको हो । उपप्रमुख लक्ष्मी गौतमका अनुसार मङ्सिर २३ गते इटहरी सम्मेलन गरेर महिला हिंसा विरुद्धको १३ दिने विशेष अभियान समापन गरिने छ । इटहरीमा महिला हिंसा विरुद्धको अभियान भने वर्षभरि नै सञ्चालन हुने गरेको छ ।
