इटहरीः कत्तिलाई व्यस्त हुन काम नै चाहिँदैन त्यत्तिकै व्यस्त भइदिन्छन् । अहिलेका युवाको कुरा गरौँ त के गर्ने के नगर्ने काम चिन्नै सक्दैनन् । काम चिन्न समयले मागेको शिक्षा पनि आर्जन गरेको हुनुपर्छ । समय जसरी चलेको छ, त्यसरी नै चल्न सक्नुपर्छ अनि मात्र सफलता भन्ने शब्द आफ्नो वरिपरि घुम्न थाल्छ । हो ठीक यही कुरा लागु हुन्छ रामधुनी नगरपालिका वडा नम्बर ५ का गणेश बन्जाराको जीवनमा पनि । उमेरको हिसाबले गणेश भर्खरै २२ बर्षका भए तर उनको व्यस्तता हेर्यो भने लाग्छ उनि ७२ वर्षका हुन् । अरुलाई सिकाउने, यसो गर्नुपर्छ , उसो गर्नुपर्छ भन्ने त पाकाहरुले हो जोसँग ज्ञानको भण्डार हुन्छ तर गणेश पनि कृषि तथा भेटेरिनरीमा ज्ञानको भण्डारजस्तै हुन् । लाखौँ करोडौँ खर्च गरेर पशुपालन गरिरहेका किसानलाई पशुको हेरचाहसम्बन्धी काम सिकाइरहेका हु्न्छन् उनी । खोप कहिले लगाउने, कति उमेरका पशुलाई कुन दाना दिने, कस्तो खोर बनाउने यी सबै गणेशले दिने अर्ति उपदेश नयाँ किसानको लागि वरदान सावित भएका छन् आजकल । बेलाको बोली भनेझँै यतिबेला कृषि पेसामा लगावसँगै आम्दानी पनि राम्रो छ तर मेहनत र इच्छाशक्ति उत्तिकै हुनुपर्छ यसको लागि ।
खोटाङ्ग जिल्लाको साविक सुन्तले गाविस अर्थात् अहिलेको बराहापोखरी गाउँपालिकाको सिस्नेरीमा जन्मेहुर्केका गणेश एसएलसीको पढाइ सकेपछि तराई झरेका हुन् । सानै उमेरदेखि व्यापारमा भविष्य देखेका गणेशलाई पहिले त व्यापार कुन चरीको नाम हो त्यो पनि थाहा थिएन तर समयले सबै सिकाउँदै लगेको रहेछ आजभोलि । हेल्थ असिस्टेन्ट पढ्ने चाहना बोकेर पूर्वको सुन्दर शहर इटहरीमा छिरेका गणेशलाई सीटीईभीटीबाट सञ्चालन हुने १८ महिने भेटेरिनरीको शिक्षा जुरेको रहेछ इटहरीको बङ्गलामुखी मल्टिपल टेक्निकल इन्स्टिच्युटमा । यता १८ महिने कोर्ष सक्दा नसक्दै गणेशले बालकन्या उच्च मावि धर्तुङ्ग, खोटाङ्गबाट १२ कक्षाको पढाइ पनि सकेका रहेछन् । कृषि र यसमै आधार बनाउने भेटेरिनरी कोर्ष सकाएपछि गणेशलाई जिन्दगी त्यत्ति गाह्रो लाग्नै छोडेको रहेछ । अनि सुरु भएछ गणेशको कृषि कर्म पनि ।
बुवा र दाजु वैदेशिक रोजगारमा भएकै बेला गणेशले घरको छतमा १०० ब्रोइलर कुखुरा हालेर कृषि कर्मको सुरुवात गरेछन् । रहरको पेसा भएकाले घाटादेखि पछि नहटेका उनलाई ८ हजार जति नोक्सान भएछ पहिलो लटको ब्रोइलरबाट । त्यसपछि गणेशले दोस्रो लटमा २०० बोइलर हालेका रहेछन् त्यसबाट भने १५ हजार जति फाइदा निकालेका रहेछन् । त्यसपछि क्रमिक रुपमा संख्यालाई बढाउँदै गएका गणेशले १ सय कुखुरा अटाउने कृषि फार्म भाडामा लिएर चलाउन थालेछन् । अब देशमै समृद्धि सम्भव छ है भन्ने साहस पाएपछि गणेशले वैदेशिक रोजगारीमा भएका बुवा गंगालाई घर बोलाएछन् । आफू भने झुम्कामै उद्योग रहेको कोसी फिड प्रालिमा जुनियर अफिसरको रुपमा काम पनि गर्न थालेछन् । सानो ठाउँ भएको हुनाले आफूले चाहेको गतिमा फार्म सन्चालन गर्न नसकेका गणेशले अहिले भने ६ वर्षका लागि २६ कठ्ठा जग्गा भाडामा लिएका छन् ।
सानो आकारबाट थालिएको उनको कृषि फार्मले अहिले ठूलो रुप लिएको छ । २ वटा पोखरीमा मुङ्ग्री कमन कार्प, सिल्भर कार्पजस्ता माछा हुर्काइरहेका छन् । एउटा ठूलो खोरमा दुई हजार सात सय ब्रोइलर कुखुरा हालिएको छ भने छेउमा गाई , एउटा बोअर बोकासँगै बोअर क्रस गरिएका १३ वटा बाख्रा, टर्की, लोकल कुखुरा, हाँस र साथमा २ दर्जन बङ्गुर पनि पालिएको छ ।
समाजको मानसिकतालाई चिर्दै बङ्गुर पाल्न गाह्रो भएन त भन्ने प्रश्नमा गणेश भन्छन् “ परम्परागत सोचाइमा बङ्गुर फोहोर हुने भएकाले हो व्यावसायिक रुपमा पाल्दा सरसफाइ राख्न सकिन्छ साथै यसबाट राम्रो लाभ समेत लिन सकिन्छ । ” घरबाट नपाल्ने भनेको भएपनि यो परम्परागत सोचको बारेमा बुझाउन सफल भएको र कुरितिको पछि नलागौँ भनेपछि सबै सहमतिमा आएको गणेशले बताए ।
अहिलेको कृषि कर्ममा बङ्गुरलाई दिनको तीन पटक समय दिन सक्यो भने राम्रो फाइदा गर्न सकिने गणेशले सुझाए । सबै कृषि कर्ममा व्यवस्थापन, दाना र सरसफाइलाई ध्यान दिन सक्नुपर्ने उनी सुनाउँछन् ।
राम्रो हेरचाह गर्न सकेन भने कुखुराबाट ठूलो नोक्सानी व्यहोर्नुपर्ने गणेशको आफ्नै अनुभव रहेछ । गम्बारो नामक रोग लागेर एकै पटक ४०० कुखुरा मरेपछि खोप लगाएर उपचार गर्दागर्दै हजार कुखुरामा ६ सय कुखुरालाई बचाउन सफल भएको उनले बताए । गणेशको कुरा सुनिरहँदा पशुपालन भनेको जोखिमको व्यवसाय रहेछ तर राम्रो हेरचाह गर्न सके र समय समयमा औषधि गर्न सके राम्रो कमाइ गर्न सकिने रहेछ यसबाट ।
ठूलो फार्म सञ्चालन गर्ने भएपछि वैदेशिक रोजगारीमा रहेका दाजु सन्तोषलाई पनि नेपालमै बोलाएछन् गणेशले । अहिले बुवा , दाजु र भाउजू फार्ममै खट्छन् दिनभर । गणेशलाई जागिर र बेला बेलामा फार्मको हेरचाह गर्नुपर्छ । न्यू बन्जारा कृषि फार्म भनेर फार्मको दर्ता गणेशका दाजुको नाममा गरिएको रहेछ । आफ्नो फार्मकोे हेरचाहसँगै अरु थुप्रै फार्ममा बेला बेलामा औषधि, पानी लगायतका सल्लाह र सुझाव दिने काम पनि गर्छन् गणेश । कृषि पेसाले आफूलाई चिनाएको बताउने उनी पशुहरुको सेवामा खट्न पाउँदा र बोल्न नसक्ने पशुको उपचार गरेर उनीहरुको ख्याल गर्न पाउँदा आफू भाग्यमानी भएको महसुस गर्दा रहेछन् । सबैसँग चाँडै घुलमिल गर्न सक्ने क्षमताका यी युवा १८ वर्षको उमेरदेखि कमाउन थालेका रहेछन् । अहिलेको उमेरसम्म आइपुग्दा ७० लाख रुपैयाँभन्दा बढीको कमाइ गरिसकेका छन् । ३ वर्ष पहिला शून्यबाट सुरु गरेका गणेश अहिले हाइहाई छन्, गणेशकै मार्गदर्शन पछ्याउँदा व्यवसाय पनि बढ्दै गएपछि परिवार पनि दङ्गै रहेछ गणेशको । परेको बेला आफन्तहरुबाट सहयोग नपाएकोमा गणेशको गुनासो थियो तर आज बिस्तारै आफू सफलताको मोडतिर लम्किएकोमा खुसी देखिन्थे उनी ।
आफ्नो भेटेरिनरीको पढाइ सक्नासाथ जागिर दिएर हौसला प्रदान गर्ने अनि गल्ति गर्दा पनि अझै मेहनत गर्न हौसाउने कोसी फिड प्रालिका भरत कार्की गणेशका लागि प्रेरणा रहेछन् । जुनियर पदबाट जागिर सुरु गरेका गणेश अहिले कोसी फिडका प्रबन्धक पनि हुन् । बेला बेलामा आफ्ना चल्लाहरुलाई किसानसम्म पुर्याउन र फुर्सदको समयमा अन्य काम गर्न अहिले एउटा पिकअप भ्यान पनि खरिद गरेका रहेछन् बन्जाराले ।
व्यापारमा स्वतन्त्रता देखेपछि सरकारी जागिरबाट पर हटेका यी युवा विदेशको कमाइलाई वर्षाको बाढीसँग तुलना गर्छन् । “आफु् हुर्के बढेको ठाउँमा व्यापार व्यवसाय गरे सबैले चिन्छन् आफ्नो माटोमै नयाँ खोजी गर्नुपर्छ ।” गणेश भन्छन् ।
कृषि पेसालाई असाध्यै माया गर्ने गणेश सरकारी तवरबाट दिइने अनुदान वास्तविक किसानलाई नमिलेकोमा भने निकै दुःखी देखिन्थे । किसान र सरकारको बीचमा रहेको बिचौलियाले अनुदानमा आएको रकम झ्वाम पार्ने गरेको गणेशले हामीलाई सुनाए ।
अबको दिनमा अण्डाको लागि लेयर्स कुखुरा हाल्ने साथै ५० वटा बङ्गुर पुर्याउने लक्ष्य राखेका गणेश यो क्षेत्रका किसानलाई लक्षित गरेर अप्रेसनसम्म हुने एउटा भेटेरिनरी हस्पिटल बनाउने योजना रहेको पनि सुनाउँछन् । ‘राम्रो व्यवस्थापन गर्न सके ह्याचरीदेखि लिएर दानाको उत्पादनसम्म गर्न सकिन्छ’ गणेश भन्दै थिए । रामधुनी ५ स्थित उनको आफ्नै भेटेरिनरी पसलमा भेटिएका गणेश आफ्नो कर्ममा उत्तिकै खुसी र केही गर्ने उत्साह लिएर अगाडि बढेका छन् । सानै उमेरमा व्यावसायिक सफलतातिर लम्किएका यी युवालाई हामीले शुभकामना दियौँ ।
