इटहरीः कर्म सबैको फरक फरक हुन्छ । कोही मनदेखि नै पढ्छन् , उचित र समयले मागेको शिक्षा आर्जन गर्छन्, अनि त्यस्तै फिल्ड समात्छन् । डाक्टर बन्नको लागि त्यही क्षेत्रको पढाइ गर्नुपर्यो, पाइलट बन्न अर्कै अनि वकिल बनेर वकालत गर्नको लागि पनि छुट्टै विषय लिएर पढ्नुपर्यो । अध्ययन नगरी केहि बन्नुपर्यो भने त्यो हो सीपको काम । सीपको काम भन्नेबित्तिकै सीपसँग सम्बन्धित काम भनेर बुझ्नुपर्छ । कुनै काम गरेपछि तपार्इँ त्यो काममा दक्ष हँुदै जानुहुन्छ । बिस्तारै त्यो क्षेत्रको विज्ञ पनि बन्न सक्नुहुन्छ । तर त्यस्तो सीपको काममा पढाइ अनिवार्य नै भने हँुदैन । हो, त्यस्तै उदाहरण हुन् रामधुनी नगरपालिका, झुम्काका राकेश चौधरी पनि ।
त्यसो भनिरहँदा राकेशले नपढेका भने होइनन् । झुम्काको पुरानो विद्यालय भासी उच्च माध्यामिक विद्यालयबाट एसएलसी सम्मको पढाइ सकेर त्यहीँ उच्च शिक्षा लिँदै थिए राकेश तर खै किन हो पढाइले निरन्तरता पाउन सकेन । १२ कक्षा पढ्दै गर्दा पढाइमा ब्रेक लाग्यो । कुनै कुरामा ब्रेक लाग्नु भनेको पक्कै पनि जीवनको अन्त्य होइन । बरु त्यो त अर्को कुनै कुराको सुरुवात हो । विद्यालय पढाइकै बेला कक्षा ८ तिर अध्ययन गर्दादेखि छिमेकी काकाले सिकेको सीपका सहयात्री रहेछन् राकेश चौधरी । छिमेकी प्रदीप काकाले बिग्रेका मोटर तथा फ्यानको मर्मत गर्ने काम गर्नुहुने रहेछ, आफ्नो पढाइसँगै राकेशले पनि त्यही सिक्न थालेछन् । सानोतिनो काम आफैँ गर्ने, काम नभएको बेला अरुले गरेको हेर्ने गर्दै गर्दा राकेशले पनि काम सिकिहाले । उनलाई मेकानिकल इन्जिनियरिङ्गको अध्ययन नै गर्नु परेन ।
सानोतिनो काम गरेर पकेट खर्च निकाल्दै गरेका राकेशले पढाइलाई ब्रेक गरेपछि आफँै पङ्खा बनाउने, बिजुलीको जडान गर्नेजस्ता काम खोज्दै गर्न थालेछन् । हुर्कँदो उमेरका साथीहरुसँग मिलेर समूहमै काम गर्दा रहेछन् राकेश पनि । कहीँ नयाँ घर बन्दैछ भने आफू गएर आफूले बिजुलीको काम गर्ने गरेको बताउँदै नयाँ काम लिँदै काम गर्दै गरेका राकेशको समूहका साथीहरु बिस्तारै घट्दै गएछन् । साथीहरु घट्नुको अर्थ काम घट्नु भने होइन रहेछ । कुनै पनि क्षेत्रमा टिकिरहन या त कडा परिश्रम र मेहनत चाहिन्छ या त निष्ठा नै । आफ्नो समूहबाट घटेका धेरै साथीहरु ठूलो कमाउने सुरमा विदेश हाँकिए तर राकेश भने देशमै बस्ने र यहीँ बसेर श्रम गर्ने अठोट गरे । त्यही अठोटले उनलाई अहिले एक सफल व्यक्ति बनाइदिएको छ । साथीहरु विदेश गएपनि उनीहरुको खबर उनलाई आइरहन्थ्यो रे । कोहीले भनेको तलब नपाएको त कोहीले भनेको काम नपाएको अनि कोहि साथी बाकसमा फर्किएको जस्ता सबै कुराले राकेशलाई विदेश जाने मन मोडेको रहेछ । विदेश जानेले कमाउने भनेको क्षणिक पनि त हो नि । यहाँ त आफ्नो सीप अनुसार बजारमा आफ्नो माग बढी नै रहन्छ । अहिले पहिलेजस्तो काम पाउन गाह्रो पनि त छैन । राकेशको अनुभवले पनि त्यही भन्दो रहेछ ।
पहिले काम पाउन निकै गाह्रो थियो । काम दिनुस् भन्दै हिँड्नुपथ्र्यो तर अहिले त्यस्तो छैन । मर्मतको काम र नयाँ कामसमेत फोनमै आउँछ । “मान्छेहरु चिनिएको छ, राम्रो काम गरेपछि आफैँ मान्छेहरुले खोजिखोजी आउँछन् ।” राकेशले हामीसँग भने । राकेश बिजुलीको काम मात्र होइन, प्लम्बिङ्गको काम पनि गर्छन् । उनीसँग अहिले आफ्नै टिम रहेछ । जहाँ काम पायो, आफ्नो टिमलाई लिएर हिँड्दा रहेछन् । पाँच जनालाई त दैनिक ज्याला दिएर राकेशले नै काम लगाउँछन् । सीप सिकेका मिस्त्रीलाई दैनिक आठ सय दिन्छन् अनि सहयोगीलाई ६ सय रुपैयाँ ज्याला दिन्छन् । हिसाब नै गर्ने हो भने दुई सयभन्दा बढी घरको काम गरिसकेको बताउने राकेश परिवारका कान्छा छोरा हुन् । ३३ बर्षको अल्लारे उमेरमै विश्वासिलो टेक्निसियन बनेका राकेशलाई खुुसी लाग्ने कुरा भनेको अहिले बजारमा कुनै राम्रो तथा ठूलो भवन बन्ने भयो भने एकपल्ट उनलाई खबर गरिन्छ, प्राविधिक कुराको लागि ।
प्राविधिक काम भएको हुनाले धारा, पानी तथा बिजुली हामी सबैको मुख्य आवश्यकता हुन् । यी जतिबेलै पनि बिग्रन सक्छन् । यसको काम गर्न विशेष प्राविधिककै जरुरी पर्दछ । फेरी बिजुली र पानीसम्बन्धी काम प्रायः एउटै व्यक्ति तथा समूहले गर्दा सहज र सरल पनि हुने रहेछ । यस्तो प्राविधिक काम सिकेकै कारणले पनि राकेशले कहिल्यै पछाडि फर्केर हेर्नुपरेको छैन । समयसँगै प्रविधिहरु परिवर्तन हुँदै गए । राकेशले प्लम्बिङ्ग, वायरिङ्गको काम सुरु गरेको पनि १२ वर्ष जति भइसकेको रहेछ । तर प्रविधिसँग पनि उनी परिचित नै छन् । कम्पनीहरुले आफ्नो नयाँ उत्पादन तथा सामान आउनासाथ त्यो क्षेत्रका प्राविधिकहरुलाई त्यो सामानको जडान कसरी गर्ने भन्नेजस्ता तालिमहरु दिन्छन् । त्यसैले पनि प्रविधिसँग परिचित भइरहने अवसर जुटेको राकेश बताउँछन् । सुरुवातमा आफूले अरुबाट काम सिकेर यस क्षेत्रमा प्रवेश गरेको भएता पनि पछि प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालिम परिषद्बाट (सीटीईभीटी) तालिम लिएर प्रमाणित भएको राकेशले प्रदेश पोर्टललाई बताए ।
ग्राहकबाट पाउने पारिश्रमिकबाहेक बिजुलीका तारहरुमा आउने कुपन तथा पोइन्टहरु यो क्षेत्रका टेक्निसयनका अतिरिक्त आम्दानी हुन् । कम्पनीहरुले पनि आफ्नो सामान बेचाइदिएबापत विभिन्न स्किमहरु दिने गरेका छन् । आफ्ना ग्राहकलाई ठगिनबाट जोगिनको लागि सजग गराइरहने राकेश अहिलेका युवालाई देशमै सीप सिकेर अवसरको खोजी गर्न आग्रह गर्छन् । “तातै खाउँ जली मरौँ भन्नु भएन । विदेश सबैका लागि र सँधैको लागि हुँदैन त्यसैले देशमै बस्नुपर्छ ।” अहिलेका युवालाई लक्षित गर्दै राकेशले हामीसँग भने । आफ्नो मेहनतको कमाइलाई बचत गर्न पनि राकेश उत्तिकै सीपालु रहेछन् । बचतको लागि पाँच वटा सहकारी संस्थामा राकेशको दैनिक आठ सय हाराहारीको बचत रहेछ । कमाइ जे भएपनि आफ्नो काम र आम्दानीसँग सन्तुष्ट रहेको बताउने राकेशले जीवनलाई बिमासँग पनि जोडेका रहेछन् । बचत भनेको भविष्यको लागि हो । अहिले गरेको सानो सानो बचतले सुरक्षित भविष्यको निर्माणमा सहयोग पुर्याउने कुरामा विश्वास राख्दा रहेछन् राकेश पनि ।
निर्माणका काममा खटिरहने राकेशले बचत र लगानीको बाटो शेयर बजारमा पनि देखेका छन् । झण्डै ४ वर्ष भएछ राकेशले शेयर बजार बुझेको । साधारण शेयर अर्थात् आईपीओ भर्न नछुटाउने राकेश चौधरी दोश्रो बजारमा भने छिरिहालेका रहेनछन् । राकेशसँग अहिलेसम्म १२ वटा कम्पनीको स्वामित्व छ । ती कम्पनीले गर्ने नाफामा राकेशको पनि हक लाग्छ । भर्खरै मात्र विवाह बन्धनमा बाँधिएका राकेशको अबको योजना भनेको आफ्नो लागि सानो घर बनाउने र जीवन सङ्गिनीको लागि घरमै एउटा किराना पसल खोल्ने रहेछ ।
