उर्लावारीः मोरङको उर्लावारी २ डुम्रेकी मनमाया थापामगर नेपाली नागरिक भएर पनि राज्यको दृष्टि उनिमाथी पर्न नसक्दा औपचारिक रुपमा नेपाली नागरिक हुन सकेकी छैनन् ।
जसको कारण राज्यले प्रदान गर्दै आएको सामाजिक सुरक्षा भत्ता अन्र्तगतको बृद्धा भत्ता पाउन बाट उनि वञ्चित रहेकी छिन ।
धनकुटाको ६ नम्वर बुधवारेमा जन्मीएकी उनि अहिले ७३ वर्षको भईन । सानै उमेरमा बुबाआमाको मृत्यु भएपछि जसोतसो उनि परिवारकै अन्य सदस्यको रेखदेखमा हुर्किइन र पदम बहादुर मगर सग विवाह गरि तराई झरेर २०३६ साल देखी डुम्रेमा बस्न थालिन ।
यस विचमा नेपालमा धेरै अग्रगामी परिवर्तनहरु पनि भए तर मनमायाको जिवन भने जस्ताको त्यस्तै नै रहयो ।अत्यन्तै नाजुक आर्थीक अवस्थाको सामना गर्दै आएकी उनका ३ वहिनी छोरी र एक भाई छोरा छन् ।
बुढेसकालमा सवै छोरी लाखापाखा लागे भने एउटा भएको छोरा पनि करिव ३० वर्ष अगाडिनै पैसा कमाउन भारत छिरेका अहिले सम्म फर्कीएर नआएको दुखेसो उनले आखाभरी आसु पार्दै पोखीन । तर अहिले उनको अहिले एउटै इच्छा छ राज्यले नगरिकता दिलाइदिए मर्ने बेलामा भत्ता खाने ।
मनमायाको श्रीमान र छोराछोरीको नागरिता भएपनि उनि भने नागरिता विहिन बनेकी छन् । मनमाया यस अघि पनि पटकपटक नागरिता प्राप्तीका लागि स्थानिय प्रशासन र स्थानिय सरकारका जनप्रतिनिधि सम्म पुगिन तर उनिहरुले माइती पक्षका आफन्तको नागरिता अथवा बसाईसराई लिएर आउनु भन्दै फर्काइदिएपछि आफ्नो भत्ता खाने सपना पुरा नभएको बताउछिन् ।
विडम्वनाको कुरा केछ भने सावा अक्षर सम्म नचिनेकी मनमायाले सानै उमेरमा विवाह गरि मधेस झरेपछि पुनः माइती कहिलै नगएको र हालसम्म माइती पक्षका कसैसग समपर्क नरहेको बताईन ।
मनमाया भन्छीन-“मलाई अहिले माइती गाउ जाने बाटो नै थाहा छैन । छोराहराएको धेरै वर्ष भयो साहार पनि कोही हातगोडा वस्न थाले अब हातमुख जोड्ननै समस्या छ राज्यले नागरिता दिए भत्ताको पैसाले खाने र कपडा लगाउने मन छ ।”
सरकारी पक्षको उचित ध्यान नपुग्दा वृद्धा अवस्था सम्म पनि मनमाया नेपाली नागरिक हुन नसकेको छिमेकी एलिसा धामीले बताईन ।
यस्तै अर्की छिमेकी रिता भुर्तेलले मनमायाको दुख र इच्छालाई बुझेर सरकारले नागरिता दिने प्रक्रिया मिलाईदिए उनको लागि सरकारी निती नियम अनुसार आफुले गर्नु पर्ने जुनसुकै सहयोग गर्न तयार रहेको बताईन ।
बिहान बेलुकाको छाक टार्न समस्या रहेको वृद्धा दम्पतीले केही समय अगाडी सम्म निगुरो र दाउरा विक्री गरि परिवारको जुगरा चलाउँदै आएका थिए । तर अहिले त्यो पनि सम्भव नभए पछि उनिहरुलाई समस्या भएको छ ।
हामीले बृद्धाले झेलीरहेको समस्याको बारेमा सोही वडाका वडाध्यक्ष राजन कुमार कडेललाई बुझदा कडेलले भने(“मैले पनि हाल सम्म औपचारिक रुपमा बृद्धाको अवस्थाको वारेमा जानकार नरहेको र अव सवै निकाएमा कुरा अगाडी बढाएर बृद्धालाई नागरिता दिलाउन पहल गर्ने प्रतिवद्धता गर्छु”। यो एउटा प्रतिनिधि घटना मात्रै हो । गाउठाउ दुरदराजमा अझै सम्म पनि सहज रुपमा राज्यको दृष्टि नपुगेका सयौ नागरिकहरु रहेका छन् जो राज्यले नै प्रदान गर्दै आएको सेवा सुविधाबाट वञ्चित छन् ।
