धनकुटाः पहिले विवाह, उत्सव, व्रतबन्धसहित धार्मिक कार्यक्रमहरूमा भजन, चुट्का, बालुन गाउने, सङ्गिनी नाचले मनोरञ्जन गरिन्थ्यो । अहिले भने यस्तो संस्कृति ओझेलमा पर्दै गएका छन् । अहिले यस्तो कार्यमा आधुनिक नाचगान गरेर मनोरञ्जन गरिन्छ ।
विवाह, उत्सव, व्रतबन्धसहित धार्मिक कार्यक्रमहरूमा देखाइने यस्ता नृत्यको ठाउँमा अहिले आधुनिकताले ढाकेसँगै यस्ता संस्कृति लोप हँुदै गएका हुन् । हाम्रो मौलिकपन बोकेका यस्ता संस्कृति अन्तर्गत भजन, चुट्का, बालुन गाउने, सङ्गिनीसहित विभिन्न किसिमका नृत्य प्रदर्शन गर्ने प्रचलन धेरै पहिलेदेखि चलिआएको मानिन्छ ।
तर, पछिल्लो समय यो संस्कृति ओझेलमा मात्र परेको छैन बिस्तारै लोप हुने स्थितिमा नै पुगेको छ । भजन कीर्तनसहित यस्ता नाचमा पौराणिक कथाका पात्रको महिमा तथा चरित्रलाई वर्णन गरी भजनको माध्यमबाट व्यक्त गरिन्छ ।
अन्य मनोरञ्जनको माध्यम नहुँदा गाउँघरका सबै व्यक्ति भेला भएर विभिन्न धार्मिक तथा सामाजिक कार्यमा यस्ता भजन, चुट्का, बालुन गाउने र सङ्गिनी नाचले मनोरञ्जन गर्ने गरिन्थ्यो । अहिले जस्तो गीतसङ्गीत, आधुनिक नाच, टीभी, रेडियोलगायतका मनोरञ्जनका साधन नहुने भएकाले पनि त्यो समयमा त्यस्ता कार्यबाट नै मनोरञ्जन लिने गरिएको बुढापाकाको भनाइ छ ।
देवीदेवताको गुणगानमा केन्द्रित यस्ता भजनकीर्तनको रौनकले मनमा शान्ति मिल्ने र दिन कटाउन समेत सजिलो हुने गरेको पाको पुस्ताको अनुभव छ । तर पछिल्लो पुस्ता यसप्रति उदासीन हुँदा यो संस्कृतिकै लोप हुँदै गएकोमा भने यो पुस्ता निक्कै चिन्तित छ । आधुनिकतासँगै युवा पुस्ता नास्तिक भएकाले यो संस्कृति लोप हुँदै गएको महालक्ष्मी नगरपालिकाको मूर्तिढुङ्गाका जीवनाथ काफ्ले बताउँछन् ।
यो नाच मात्र होइन जातिगत रूपमा नाचिने पुराना नाच लोप हुँदै गएका छन् । पछिल्लो समयमा उत्सव महोत्सवमा मात्र यस्तो संस्कृति अलिअलि देख्न पाइन्छ । हाम्रो मौलिकपन बोकेका यस्ता संस्कृतिलाई संरक्षण गर्नु सबैको दायित्व हो । सबै जातजातिका आआफ्नो सांस्कृतिक नाच संरक्षण गर्न अब भने युवा पुस्ताको काँधमा जिम्मेवारी आएको स्थानीय बताउँछन् ।
