ताप्लेजुङः कोरोना महामारीका कारण चीनतर्फको नाका बन्द हुँदा याक (चौँरी) का बाछा निर्यात दुई वर्षदेखि रोकिएको छ ।
निर्यात बन्द भएपछि गोठको सङ्ख्या बढ्न थालेको छ। ताप्लेजुङका उच्च हिमाली क्षेत्रमा याक गोठ बढ्न थालेका छन्। तर पशुपालक कृषक भने आर्थिक समस्यामा पर्न थालेका छन् । ‘नाका बन्द भएकाले बाछा निर्यात भएको छैन । जसले याकको सङ्ख्या मात्रै नभई गोठ पनि थपिन थालेका छन्,’ ओलाङ्चुङ्गोलाका छेतेन शेर्पाले भने । उनका अनुसार ओलाङ्चुङगोला, याङ्मालगायत उच्च क्षेत्रमा गोठ थपिएका छन् । नाका बन्दले जडीबुटीलगायत अन्य व्यापार व्यवसाय ठप्प हुँदा स्थानीय पशुपालनतर्फ आकर्षित हुन थालेका छन् । कोरोना सङ्क्रमण फैलिने भन्दै दुई वर्ष अघिदेखि तिब्बतले बन्द गरेको टिपताला नाका अझै खुलेको छैन । नाका बन्द भएदेखि नै सीमावर्ती क्षेत्रका बासिन्दाले आफ्नो उत्पादन निर्यात गर्न पाएका छैनन्। उनीहरुले गलैँचा, जडीबुटी, छुर्पी, याकका बाछालगायत निर्यात तथा व्यापार गरी आम्दानी लिने गर्थे । चरन क्षेत्रको अभाव, जङ्गली जनावरको आक्रमणजस्ता कारणले उच्च क्षेत्रका स्थानीय पशुपालनतर्फ निरुत्साहित हुँदै गएका थिए ।
तर नाका बन्दले अन्य व्यापार व्यवसाय ठप्पजस्तै बनेपछि पशुपालनमै समय खर्चिन थालेको स्थानीयले बताएका छन्। पशुपालनमा समय खर्चिए पनि अहिले कुनै फाइदा लिन नसकिने स्थानीयको भनाइ छ । स्थानीयका अनुसार चीनमा निर्यात नहुने र नेपाली बजारमा उत्पादन पुर्याउँदा ढुवानी खर्च नै बढी लाग्ने हुँदा फाइदा लिन नसकिएको हो। पशुपालनमा मात्र निर्भर रहेका कतिपयलाई भने याकको बाछा निर्यात नहुँदा आर्थिक समस्या हुने गरेको छ । बाछा बिक्रीबाट मात्रै वार्षिक १५ लाख रूपैयाँसम्म आम्दानी लिने गरेका किसान नाका बन्दले समस्यामा परेका छन् । दुई वर्षमाथिका याकको बाच्छा कम्तीमा ४० हजारदेखि एक लाख ५० हजार रूपैयाँसम्म बिक्री हुने गरेको छ । हिमाली क्षेत्रका बासिन्दाको मुख्य पेसा भनेकै जडीबुटी सङ्कलन तथा व्यापार र पशुपालन हो । यसैबाट उनीहरुले आफ्नो घर व्यवहार चलाउने गरेका छन् । तर आजकल चरन क्षेत्र र कामदारको अभाव, जङ्गली जनावरको आक्रमणले भने पशुपालनको विकल्प खोजी गर्न थालेको पनि पाइन्छ । -रासस
